آب از سرچشمه گل‌آلود است / فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی ایران - بخش اول
تاریخ انتشار: ۱۱ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۰۳۲۷۳
مجتبی عابدپور، پژوهشگر میز تربیت رسمی، اندیشکده فرهنگ و تربیت دانشگاه امام صادق علیه السلام
بخش اول مبانی نظری را می‌توان به دو بخش کلی تقسیم کرد: مبانی فلسفی، و گزاره‌های تربیتی مبتنی بر آن. در قسمت اول سعی شده است تا قضایای فلسفی و مدللی که مورد پذیرش نظام ارزشی مقبول جامعه است و می‌تواند مبنای استنباط گزاره‌های مربوط به تعریف تربیت، اهداف و اصول آن قرار گیرند، با نظم خاصی در پنج گروه هستی‌شناختی، انسان‌شناختی، معرفت‌شناختی، ارزش‌شناختی و دین‌شناختی به عنوان «مبانی اساسی تربیت» صورت‌بندی شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
هدف از بیان مبانی فلسفی، استخراج گزاره‌های مربوط به تربیت است.
چنانچه گذشت، هدف از بیان مبانی فلسفی، استخراج گزاره‌های مربوط به تربیت است.
سه ابهام منجر به کاهش اعتبار خروجی‌های حاصل شده می‌شود.
لیکن سه ابهامی که در ادامه مورد بحث قرار می‌گیرند، منجر به کاهش اعتبار خروجی‌های حاصل شده می‌شود.
1- اولین ابهام مرتبط با ملاک گزینش گزاره‌های فلسفی در مبانی اساسی تربیت است. بدین معنا که مشخص نیست چگونه از میان انبوه گزاره‌های فلسفی، این مجموعه مورد توجه قرار گرفته است.
اولین ابهام مرتبط با ملاک گزینش گزاره‌های فلسفی در مبانی اساسی تربیت است.
چراکه اگر ملاک انتخاب آن‌ها استخراج گزاره‌های مربوط به تربیت است، پس چرا گزاره‌های فلسفی مهمی مانند اصالت فرد و جامعه که در تربیت اثرات تعیین‌کننده‌ای دارند در این میان یافت نمی‌شوند؟
ملاک انتخاب گزاره‌ها به درستی مشخص نشده است.
از این‌رو به نظر می‌رسد ملاک انتخاب گزاره‌ها به درستی مشخص نشده یا در انتخاب گزاره‌ها به ملاک پایبند نبوده یا هر دو!
2- فارغ از ملاک گزینش، مکتب فکری پشتیبان برای استخراج و انتخاب گزاره‌های فلسفی نیز محل تأمل است. اکثر گزاره‌های مذکور از مبانی فلسفی صدرایی قابل احصاء است؛ لیکن به نظر می‌رسد این مسئله در مبانی نظری مورد سانسور قرار گرفته است.
مکتب فکری پشتیبان برای استخراج و انتخاب گزاره‌های فلسفی نیز محل تأمل است.
هر چند در مبانی نظری (صفحه 42) به استفاده از دیدگاه‌های مشهور در بین فیلسوفان مسلمان بویژه فیلسوفان صدرایی اشاره شده است، اما در پاورقی‌های این بخش با انبوهی از ارجاعات به سایر اندیشمندان روبه‌رو می‌شویم، به‌نحوی که به نظر می‌رسد به قصد در پرده‌کردن و عدم ارجاع مستقیم به ملاصدرا این اقدام صورت گرفته است.
چگونه ممکن است بتوان قسمت‌های مختلفی را از نظام فکری اندیشمندان مسلمانی که مبادی اندیشه یکسانی ندارند کنار یکدیگر گذاشت و نظام سازوار دیگری را بوجود آورد؟
اگر ادعای مذکور صحیح نباشد، اشکال دیگری بوجود می‌آید؛ چگونه ممکن است بتوان قسمت‌های مختلفی را از نظام فکری اندیشمندان مسلمانی که بعضاً مبادی و چارچوب اندیشه یکسانی ندارند کنار یکدیگر گذاشت و نظام سازوار دیگری را بوجود آورد؟
3- با فرض صورت‌بندی سازوار مبانی با ملاک صحیح، می‌توان وارد گام بعد، یعنی استخراج گزاره‌های تربیتی از مبانی فلسفی شد. بدین منظور می‌بایست از روش‌های دقیق منطقی و فلسفی بهره برد تا خروجی حاصل از اعتبار روش‌شناختی برخوردار باشد.
از نقاط ابهام مبانی نظری، چگونگی استخراج گزاره‌های تربیتی از مبانی فلسفی است.
از نقاط ابهام مبانی نظری، خصوصاً در بخش اول، چگونگی استخراج گزاره‌های تربیتی از مبانی فلسفی است. چرا که توضیح روش‌شناسانه معتبری در این سند یافت نشده و آثار استفاده از روش‌های منطقی و فلسفی معتبر نیز مشهود نیست.
مفاهیم تربیتی بسیاری مانند هدف تربیت از این مبانی استخراج شده‌اند؛ و مشخص نیست از کدام مبنا به این گزاره و تبیین آن رسیده‌اند.
بدین معنا که مفاهیم تربیتی بسیاری مانند هدف تربیت از این مبانی استخراج شده‌اند؛ لیکن مشخص نیست از کدام مبنا و چگونه به این گزاره و تبیین آن رسیده‌اند.
️به‌طور کلی نقاط ضعف بسیاری در بخش اول مبانی نظری، بخصوص در گزاره‌های تربیت مستخرج از مبانی، وجود دارد. متأسفانه مبنایی‌ترین بخش مبانی نظری که می‌بایست از اتقان و انسجام کافی برخوردار باشد، دچار کلی‌گویی و لکنت زبان در بیان ضروریات است. برای نمونه تبیین شفافی از حیات طیبه به‌عنوان هدف غایی تربیت بیان نشده است. همچنین چگونگی طیفی و تشکیکی بودن ، نحوه ارزیابی و دستیابی به آن نیز محل اشکال است. این ابهامات در اصول تربیتی به مثابه چگونگی عمل تربیت نیز یافت می‌شود که شرح آن از حوصله این یادداشت خارج است. حاصل آنکه، به‌نظر بخش اول جای پا ی محکمی برای امتداد در سایر بخش فراهم نمی‌کند و چون خشت اول را معمار کج نهد، تا ثریا می‌رود دیوار کج!
پ.ن:
از اعظم ابهامات بخش اول مبانی نظری، چگونگی استنباط تعریف تربیت از مبانی فلسفی است که به شرط توفیق در یادداشتی مجزا به شرح آن پرداخته خواهد شد.
نقل از: کانال اندیشکده فرهنگ و تربیت اسلامی @farhang_tarbiat
انتهای پیام/
از شما صاحبنظر گرامی در حوزه تعلیم و تربیت هم دعوت می کنیم، از نویسندگان، ممیزان و اعضای هیئت تحریریه پنجره تربیت باشید. برای ارسال مطالب و عضویت در هیئت تحریریه، از طریق ایمیل FarsPanjarehTarbiat@gmail.com مکاتبه فرمائید.
منبع: فارس
کلیدواژه: مبانی نظری سند تحول بنیادین تربیت مبانی تربیت هدف تربیت فلسفه تربیت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۰۳۲۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
الگوی مکتب دانشگاهی انقلاب اسلامی را استخراج کردیم
به گزارش خبرگزاری مهر، محمدرضا حسنی آهنگر در نشست با رئیس و اعضای هیئت‌رئیسه دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی (ره) اظهار کرد: هدف ما دستیابی به مکتب دانشگاهی تراز انقلاب اسلامی بوده که مبتنی بر اندیشه امامین انقلاب که همان قرائت اسلام ناب است.
وی با بیان اینکه ۱۵ سالی است در این حوزه را کار کردیم، گفت: الگوی مکتب دانشگاهی انقلاب اسلامی را استخراج کردیم و در دو برنامه پنج‌ساله این الگو را پیاده‌سازی کردیم که مورد توجه ریاست‌جمهور قرار گرفت. بعد از گزارش‌های وزیر علوم و معاون اول ریاست‌جمهوری ایشان متقاعد شدند که بیایند دانشگاه را از نزدیک ببینند.
رئیس دانشگاه جامع امام‌حسین (ع) با اشاره به ضرورت نگاه راهبردی به شهر، استان، منطقه و جهان گفت: تمدن‌سازی اسلامی بر دو محور تربیت انسان‌های تراز تمدنی و تولید علم، فناوری و محصولات فن‌آورانه مبتنی بر نظریه‌پردازی شکل می‌گیرد که هر دو امر یادشده محصول و خروجی دانشگاهها است.
حسنی‌آهنگر با بیان اینکه دانشگاه‌های ما در حوزه امنیتی-دفاعی فوق‌العاده درخشیدند، گفت: وعده صادق اتفاق خیلی‌بزرگی بود، چرا که به ۴ کشور صاحب سلاح اتمی شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه و رژیم صهیونیستی حمله کردیم و فقط رژیم اسرائیل را نزدیم.
وی اضافه کرد: از جایی که نخستین پهپاد ما بلند شد، بیش از ۱۰۰ هواپیمای مختلف از جمله F-15، F-16 و F-35 در آسمان سوریه، عراق، اردن تا رژیم صهیونیستی بالای سر این پهپادها بودند. ناوهای جنگی در مسیر خلیج فارس، دریای عمان تا دریای سرخ بودند و سامانه‌های پدافندی فعال داشتند و با وجود اینکه آماده بودند، این عملیات صورت گرفت.
رئیس دانشگاه امام‌حسین (ع) جرئت اقدام و حمله به آمریکا را از ویژگی‌های انحصاری عملیات وعده صادق دانست و گفت: روس‌ها در ادوار مختلف جنگ سرد هیچ‌گاه جرئت حمله به آمریکا نداشتند و خود این اتفاق خیلی‌بزرگی است. به این ترتیب عملیات وعده صادق نقطه عطف ما برای تبدیل شدن به یک قدرت بین‌المللی و جهانی بود.
حسنی‌آهنگر افزود: در نتیجه این عملیات جهان ما را به عنوان قدرت برتر پذیرفت و پیام‌های بعد از این عملیات و اتفاقات بعد از آن نشانگر همین موضوع است. سایر ابرقدرت‌ها این نقاط عطف را مانند ما طی کرده بودند و وعده صادق ما را به مرز قدرت بین‌المللی رساند.
وی ادامه داد: بخش عمده‌ای از این قدرت کار فارغ‌التحصیل دانشگاهها بوده که پیشتر زیر نظر سردار حسن تهرانی‌مقدم و امروز زیر نظر سردار حاجی‌زاده فعالیت می‌کنند. البته بر اساس داشتن کرسی‌های نخبگی می‌خواهیم به قدرت بین‌المللی برسیم و دنبال کشورگشایی نیستیم.
رئیس دانشگاه امام‌حسین (ع) گفت: نظام رتبه‌بندی دانشگاهی جهانی را آمریکایی‌ها طراحی کردند، برای هدایت مدیریت دانش در جهان است که نظام سلطه طراحی کرده و برای خودشان نظام فاخری است تا بتوانند با منطق خودشان بر جهان تسلط پیدا کنند.
حسنی آهنگر اضافه کرد: در دانشگاه امام حسین (ع) تلاش کردیم از این فضا خارج شویم و آینده جدیدی را خودمان کشف و ترسیم کنیم که مطالبه مقام معظم رهبری است. می‌کوشیم نظام مسائل انقلاب اسلامی و سپاه پاسداران را در حراست از انقلاب اسلامی استخراج کنیم.
کد خبر 6092331
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است